HhhH. Himmlers hersens heten Heydrich. Laurent Binet

'Geen enkele lezer zal die lijst met namen onthouden, en waarom zou hij ook? Voordat er ook maar iets in het geheugen blijft hangen moet het eerst in literatuur worden veranderd. Het is ellendig, maar het is niet anders. Ik weet nu al dat alleen de Moravecs en misschien de Fafeks een plaats zullen krijgen in mijn verhaalstructuur. De Svatos, de Nováks en de Zelenka's, nog afgezien van al die mensen van wie ik de naam of het bestaan niet ken, zullen naar de vergetelheid terugkeren. En een naam is maar een naam, in feite. Ik denk aan hen allen. Ik wil hun iets zeggen. En als niemand me hoort, is dat niet erg. Niet voor hen en niet voor mij. Misschien zal ergens op een dag iemand die behoefte aan troost heeft, het verhaal schrijven van de Nováks en de Svatos, van de Zelenka's of de Fafeks'. (p. 191-192)

Door het jaar heen ben ik een trage lezer. Toen ik HhhH van Laurent Binet aanschafte, wilde ik er ruim de tijd en concentratie voor hebben. Ik stak het boek in mijn rugzak naar Canada en las het in de uren achterin de bus, bovenop de Rocky Mountains en bij het schemerlicht van het kampvuur in één ruk uit. Waanzinnig. 

HhhH gaat over Operatie Anthropoid: de aanslag op Heydrich, de beul van Praag, op 27 mei 1942. De mislukte aanslag had gruwelijke gevolgen. Hitler besloot als vergelding twee Tsjechische dorpen plat te gooien en duizenden mensen te vermoorden. Binet schrijft de geschiedenis aan de hand van de twee aanslagplegers Kubis en Gabcik. Dat maakt de hele grote gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog - die Binet razend knap in ruim 300 pagina's beschrijft - ineens tastbaar en persoonlijk. Boven dat verhaal, of tussen, worstelt Binet zelf met de vraag of hij historische feiten mag vermengen met fictie om het verhaal te smeren of meer beeldend te maken.

Nog nooit heb ik een boek gelezen over de Tweede Wereldoorlog dat zowel algemeen als in detail ingaat op de oorlogsstrategie en de gevolgen daarvan. Binet is enorm gedocumenteerd en toont een grote belezenheid. Dat hij zulke zware kost leesbaar maakt door het te verluchtigen met humor en de lezer aan te spreken, verdient veel respect. Een groot literair werk.

De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween. Jonas Jonasson

'Allan vroeg zich af waarom hij de grote grijze koffer had gestolen. Misschien gewoon omdat het mogelijk was geweest? Of omdat de eigenaar ervan een lomperik was? Of omdat er misschien een paar schoenen en zelfs een hoed in zouden zitten? Of omdat de oude man niets te verliezen had? Hij wist het niet. Als het leven overuren maakt, is het eenvoudig om jezelf vrijheden te veroorloven, dacht hij terwijl hij het zich gemakkelijk maakte.' (p. 13)

Waarom blijven sommige boeken steeds naar je knipogen in de winkel? Ik heb het me vaker afgevraagd. Alleen al bij het lezen van de titel van De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween ging mijn fantasie met me op de loop. Ik ging overstag en genoot 358 pagina's lang.

Allan Karlsson heeft geen zin in zijn honderdste verjaardagsfeestje en besluit weg te lopen uit het bejaardenhuis. Op weg naar de bus steelt hij per ongeluk een koffer met een fortuin aan bankbiljetten. Achterna gezeten door de politie en een stel criminelen maakt Allan een tocht door Zweden en verzamelt hij een bont gezelschap om zich heen. Af en toe valt er een dode, maar allez, we kunnen het de olifant Sonja toch niet kwalijk nemen dat ze ging zitten op het moment dat een van de criminelen achter haar stond?

De hoofdstukken over de tocht van de honderdjarige Allan zijn gelardeerd met hoofdstukken die zijn levensverhaal vormen. Door bizarre toevalligheden adviseerde de autodidacte atoombomspecialist Allan in zijn leven talloze wereldleiders. Zonder zijn naïeve bemiddeling had de wereld er veel slechter uitgezien.

Soms vind ik het jammer dat ik de laatste pagina omsla. De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween van Jonas Jonasson is een heerlijk boek. Lees het.