'Schreeuwende soldaten die aan iedere man vroegen: 'Jude?' Wie met 'ja' antwoordde werd meegenomen en op het Jonas Daniël Meijerplein bij elkaar gedreven. Daar werden ze in rijen op hun knieën gedwongen, met de handen omhoog, alsof ze de grootste boeven waren - mensen die waarschijnlijk nooit een vlieg kwaad hadden gedaan.' (p. 29)
Amsterdam. De stad waarvoor ik korte tijd werkte, waar ik vakanties doorbracht en nog steeds graag rondfiets om inspiratie op te doen. Amsterdam waar veel Joden woonden die verdwenen in de Tweede Wereldoorlog, afgevoerd werden naar vernietigingskampen. Hoewel de littekens zichtbaar zijn in de stad, heb ik mijn verhouding met Amsterdam nimmer kunnen verbinden met dat oorlogsverleden.
Nooit verleden tijd is het levensverhaal van het Joodse jongetje Lex Lesgever dat tijdens de oorlog zijn hele familie verloor. Zelf wist hij ternauwernood uit handen van de Duitsers te blijven door een zwervend bestaan in Amsterdam te leiden en later door definitief onder te duiken buiten de stad.
Lesgever vertelt zijn wonderlijke verhaal zonder opsmuk of sentiment en de penvoerder schrijft zonder een al te uitgebreide woordenschat. Rechttoe, rechtaan. Dat hindert niet. Sterker, juist de rauwe stijl maakt het boek indringend. Wat telt is dat dit verhaal is vastgelegd, want teveel gingen er verloren.
En die verbinding? De straten uit het boek, de gebouwen, die ken ik, daar ben ik geweest. Lesgever is erin geslaagd zijn Joodse Amsterdam uit de Tweede Wereldoorlog te verbinden met het mijne in het heden. Zijn verhaal wordt nooit verleden tijd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten